Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς
Αρχ. Παύλος Δημητρακόπουλος
Διευθυντής του Γραφείου Αιρέσεων και Παραθρησκειώντης Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς
Εν Πειραιεί τη 21η Δεκεμβρίου 2022
Σεβαστοί Πατέρες και αγαπητοί μου αδελφοί,
Η πρώτη και η μεγαλυτέρα χαρμόσυνος αγγελία, το πιό μεγάλο ευαγγέλιο, που ήταν δυνατόν να δώσει ο Θεός στον άνθρωπο και ο ουρανός στη γη είναι, ότι «ο Λόγος σάρξ εγένετο», παρατηρεί ένας από τους μεγαλύτερους θεολόγους τηςεποχής μας, ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς. Και συνεχίζει: Ολόκληρο το ευαγγέλιο του ουρανού προς την γη συνοψίζεται στις τέσσερις αυτές λέξεις. Έξω από αυτό και χωρίς αυτό, άλλος ευαγγελισμός δεν υπάρχει για τον άνθρωπο, ούτε σ’ αυτόν ,ούτε στον άλλο κόσμο.
Ο Θεός Λόγος έγινε άνθρωπος «ίνα θεόν τον αδάμ απεργάσηται», κατά τον Μέγαν Αθανάσιον, δηλαδή για να θεώσει τον άνθρωπο, για να τον επαναφέρει προς το αρχέτυπό του, προς τον δημιουργόν του, προς τον αρχικό προορισμό για τον οποίον τον έπλασε.
«Ου φέρει το μυστήριον έρευναν», αλλά «πίστει μόνη τούτο πάντες δοξάζομεν».
Μόνον διά της πίστεως μπορεί ο άνθρωπος να φθάσει σε μιά μεγαλύτερη μέθεξη του μυστηρίου. Με την πίστη προσεγγίζει μέχρις ενός βαθμού, όσα η λογική και οι αισθήσεις αδυνατούν να προσεγγίσουν, σύμφωνα μετον λόγο του Παύλου «Έστι δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτωνέλεγχος ού βλεπομένων» (Εβρ.11,1). Στο χώρο της πίστεως ο Θεός αποκαλύπτεται και ο άνθρωπος αποδέχεται.
Ο Θεός προσφέρει τον εαυτό του, την αγάπη του, και ο άνθρωπος προσφέρει την πίστη του. Χωρίς να διστάζει. Με απόλυτη εμπιστοσύνη πιστεύει και ευχαριστεί.
Πιστεύει και δοξολογεί.
Πιστεύει και σώζεται.
Εύχομαι από βάθους καρδίας, όπως ο εν σπηλαίω γεννηθείς και εν φάτνη ανακληθείς διά την ημών σωτηρίαν Κύριος χαρίσει σε όλους μας μέθεξιν του μυστηρίου της αρρήτου Αυτού κενώσεως και αποκαλύψει στις καρδιές μας «τις η ελπίς της κλήσεως αυτού και ο πλούτος της δόξης της κληρονομίας Αυτού εν τοις αγίοις» (Εφ.1,18) και «τις η κληρονομία του μυστηρίου του αποκεκριμένου από των αιώνων εν τω Θεώ» (Εφ.3,9) κατά τον μέγαν Παύλον.
Του νέου ενιαυτού της χρηστότητος του Κυρίου επί θύραις όντος, εύχομαι επί τούτοις αυτόν εν παντί ευλογημένον, πλήρη αγαθών έργων και καρπών πνευματικών.
Χριστός ετέχθη! Αληθώς ετέχθη! Χρόνια πολλά!
Μετά των εν Κυρίω ευχών και αγάπης εν Χριστώ επί γης τεχθέντι,
Ελάχιστος εν Χριστώ αδελφός
Αρχ. Παύλος
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 19 η Δεκεμβρίου 2022
Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
(Αναφορά στην «αίρεση» του κοινωνικού προβλήματος)
Ολόκληρη η ανθρωπότητα ταλανίζεται τους τελευταίους μήνες από μια
πρωτόγνωρη οικονομική κρίση. Την ώρα που η παγκόσμια καπιταλιστική
οικονομία θριαμβολογούσε, ότι τα αποτελέσματα της «ελεύθερης» οικονομίας θα
έφερναν στην ανθρωπότητα την πολυπόθητη ευμάρεια και ευδαιμονία, ξαφνικά τα
πάντα κατέρρευσαν ως χάρτινος πύργος. Αρχικά ήρθε «από το πουθενά» η φοβερή
πανδημία του κορωνοϊού να διαλύσει τον κοινωνικό ιστό και να πλήξει καίρια την
παγκόσμια οικονομία. Ήρθε στη συνέχεια και ο αδελφοκτόνος πόλεμος στην
μαρτυρική Ουκρανία, για να αποτελειώσει την ανθρωπότητα και να την φέρει
κοντά στον όλεθρο μιας ενδεχόμενης πυρηνικής καταστροφής! Το φάσμα της
παγκόσμιας ύφεσης, αλλά και αυτού του λιμού, πλανάται πάνω από την υφήλιο,
πλημμυρίζοντας με αγωνία πολλά εκατομμύρια ανθρώπους της βιοπάλης για το
φόβο της ανεργίας, της αβεβαιότητας και του θανάτου από την πείνα. Σύμφωνα με
τις αναλύσεις των ειδικών η ενεργειακή κρίση είναι η κύρια αιτία της οικονομικής.
Η έλλειψη φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στην Δυτική Ευρώπη
οδήγησε στο κλείσιμο χιλιάδων επιχειρήσεων, ενώ η ανεργία καλπάζει και ο
πληθωρισμός ανεβαίνει κατακόρυφα. Η τριπλάσια και τετραπλάσια αύξηση του
ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου οδήγησε σε απόγνωση τους
ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις, ενώ ο επερχόμενος χειμώνας προβλέπεται
να είναι χειρότερος και από αυτόν του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου. Γενικά η
κατάσταση κρίνεται κάτι περισσότερο από δραματική, καθώς, όπως μας
βεβαιώνουν οι ειδικοί, δεν ήρθαν ακόμη τα χειρότερα.
Οι γράφοντες δεν είμαστε ούτε πολιτικοί, ούτε οικονομολόγοι, ούτε διεθνολόγοι,
για να αναλύσουμε τις πολιτικές, οικονομικές και γεωστρατηγικές παραμέτρους
της πρωτοφανούς κρίσεως, ούτε θα κάνουμε αυθαίρετες προβλέψεις για το μέλλον.
Στις γραμμές που ακολουθούν θα προσπαθήσουμε με πολλή συντομία, να
αναδείξουμε μια άλλη διάσταση στη σύγχρονη πρωτοφανή οικονομική κρίση,
διαφορετική από αυτές των πολιτικών και οικονομολόγων. Θα προσπαθήσουμε να
προσεγγίσουμε το θέμα από την σκοπιά της Ορθοδόξου χριστιανικής μας πίστεως,
η οποία δεν περιορίζεται μόνο στα «θρησκευτικά μας καθήκοντα», όπως
διδάσκουν οι αιρετικοί, αλλά αγκαλιάζει ολόκληρη την ζωή μας, ως Ορθοδόξων
χριστιανών. Και τούτο διότι πιστεύουμε, ότι αν η κοινωνική διδασκαλία της
Εκκλησίας μας εφαρμοζόταν σε ευρεία κλίμακα από τα έθνη και τους λαούς, θα
λυνόταν πλείστα όσα κοινωνικά προβλήματα, όπως η φτώχεια, η ανεργία, η
εκμετάλλευση των αδυνάτων, η κοινωνική αδικία, η συσσώρευση του πλούτου στα
χέρια ολίγων προνομιούχων κ.λ.π.
2
Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, η παρουσία της αμαρτίας στον
κόσμο είναι η απαρχή, η αρχική αιτία όλων των κακών, (και αυτού του ιδίου του
θανάτου), που ταλανίζουν και βασανίζουν το ανθρώπινο γένος από το απώτερο
παρελθόν μέχρι σήμερα. Ο Δημιουργός του κόσμου, ο απόλυτα αγαθός Θεός της
αγάπης και της τελειότητος έπλασε την κτίση Του «λίαν καλή» (Γεν.1,31), χωρίς
ατέλειες και την προίκισε με δυνάμεις και δυνατότητες τέτοιες, ώστε να μην
υπάρχει καμιά δυσαρμονία. Το ευγενέστερο πλάσμα Του, ο άνθρωπος, πλάστηκε
να ζει μέσα στον παράδεισο και να απολαμβάνει τις αστείρευτες δωρεές του Θεού.
Το πρώτο ανθρώπινο ζεύγος, ο Αδάμ και η Εύα, δημιουργήθηκαν από τον Θεό
κατ’ εικόνα Θεού, με προορισμό να ανέβουν σταδιακά από το κατ’ εικόνα στο καθ’
ομοίωση. Ωστόσο απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτύχουν τον προορισμό τους,
(και να φθάσουν στην θέωση), ήταν η υπακοή τους στη συγκεκριμένη εντολή που
έλαβαν από τον Θεό, διά μέσου της οποίας και μόνον θα μπορούσαν να βρίσκονται
σε συνεχή αγαπητική κοινωνία με τον Θεό και μεταξύ τους.
Κατ’ επέκταση και το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο που έρχεται σ’ αυτό τον κόσμο,
καλείται μέσα στο χώρο της Εκκλησίας να εκπληρώσει τον προορισμό του
υπακούοντας στο θέλημα του Θεού, έτσι ώστε δια της υπακοής και της μετοχής
του στα μυστήρια της Εκκλησίας, να βρίσκεται σε συνεχή αγαπητική κοινωνία με
τον Θεό, αλλά και με τα άλλα μέλη της Εκκλησίας. Τα ανθρώπινα πρόσωπα, ως
μέλη της Εκκλησίας, καλούνται να αποβάλλουν την φιλαυτία και τον
εγωκεντρισμό τους, γίνονται μεταξύ τους αδελφοί, αισθάνονται μέλη του αυτού
σώματος και ανυψώνονται σε πραγματικές εικόνες της υπερτέλειας κοινωνίας των
Θείων Προσώπων της Αγίας Τριάδος. Ο νέος και ανακαινισμένος εν Χριστώ
άνθρωπος παύει να είναι το αριστοτελικό πολιτικό ον, αλλά η χαρισματική
θεοειδής εικόνα του Αγίου Τριαδικού Θεού. Η σχέση των ανθρωπίνων προσώπων
μεταβάλλεται σε σχέση αγάπης ως αντικατοπτρισμός της αγάπης των Θείων
Προσώπων της αγίας Τριάδος. Αισθάνεται ακόμη ο νέος εν Χριστώ άνθρωπος,
καθώς έχει αποβάλει την φιλαυτία του, ότι όλα τα αγαθά του περιβάλλοντος
κόσμου είναι δωρήματα τέλεια και δίνονται πλουσιοπάροχα στον άνθρωπο «από
του Πατρός των φώτων» (Ιακ.1,17), για να τα απολαμβάνουν όλοι εξ’ ίσου. Ο
ήλιος, η βροχή, το νερό, η γήινη καρποφορία, τα μεταλλεύματα, οι
υδρογονάνθρακες που υπάρχουν κάτω από τις θάλασσες, τα φυτά, τα ζώα κλπ,
υπάρχουν εξ’ ίσου για όλους «δικαίους και αδίκους» (Ματθ.5,45) και κανείς δεν
έχει δικαίωμα να τα σφετεριστεί εγωιστικά για τον εαυτό του. Τα ανθρώπινα
πρόσωπα είναι ευχαριστιακοί αποδέκτες αυτών των κοινόχρηστων δωρεών και όχι
διεκδικητικοί κυρίαρχοι.
Όταν όμως ο άνθρωπος αρνείται να πιστεύσει στο Χριστό, ή απομακρυνθεί από
την ζωή της Εκκλησίας, τότε εγκλωβίζεται και πάλι στην φιλαυτία και τον
εγωκεντρισμό του. Αιχμαλωτίζεται από το πάθος της πλεονεξίας και της
φιλαργυρίας, η οποία κατά τον απόστολο είναι η «ρίζα πάντων των κακών», (Α΄
Τιμ. 6,10). Το πάθος της πλεονεξίας έγινε με το πέρασμα του χρόνου πάθος
αγιάτρευτο και η βασική αιτία της κακοδαιμονίας στις μεταπτωτικές κοινωνίες.
Μάλιστα δεν αρκέστηκε μόνο στα υλικά αγαθά, αλλά επεκτάθηκε και σε αυτά τα
3
ανθρώπινα πρόσωπα, και έτσι γεννήθηκε ο επαίσχυντος θεσμός της δουλείας, ως η
έσχατη κατάπτωση του πεσόντος ανθρώπου.
Ο Υιός και Λόγος του Θεού ήρθε στον κόσμο ως ό μόνος και αποτελεσματικός
σωτήρας του. Έγινε άνθρωπος, ως ο νέος και υπερτέλειος τύπος ανθρώπου, για να
επαναφέρει το πλάσμα Του στην προ της πτώσεως κατάσταση. Ήρθε να
καταργήσει την αμαρτία και να διαλύσει το κράτος του διαβόλου και τα άνομα επί
γης έργα του. Να σώσει καθολικά τον άνθρωπο (πνευματικά, ψυχικά, σωματικά).
Να αλλάξει τις σαθρές και απάνθρωπες κοινωνικές δομές, τις οποίες δημιούργησε
η σατανοκρατούμενη μεταπτωτική κοινωνία, μια από τις οποίες είναι η κοινωνική
αδικία. Ολόκληρη η θεία διδασκαλία του Κυρίου είναι διαποτισμένη από την αρχή
της παγκόσμιας αδελφότητας των ανθρώπων, η οποία είναι αποτέλεσμα της
πατρότητας του Θεού. Κατά συνέπεια οι άνθρωποι, ως δημιουργήματα του Θεού,
αλλά και ως μέλη της Εκκλησίας, είναι αδέλφια μεταξύ τους. Όπως σε μια φυσική
καλή οικογένεια όλα τα τέκνα απολαμβάνουν ισομερώς και χωρίς διακρίσεις την
πατρική φροντίδα, έτσι και στην παγκόσμια αδελφότητα τα ανθρώπινα απρόσωπα
θα πρέπει να απολαμβάνουν ισομερώς τα δώρα του Ουράνιου Πατέρα. Μέσα στη
θεανθρωπίνη κοινωνία της Εκκλησίας τα πάντα ανήκουν σε όλους. Απόδειξη
αυτού η εφαρμογή της κοινοκτημοσύνης των υλικών αγαθών στις
πρωτοχριστιανικές κοινότητες και ακόμη η επί δύο χιλιάδες χρόνια βίωση της
κοινοκτημοσύνης στα Ορθόδοξα κοινόβια μοναστήρια μας μέχρι σήμερα. Η κοινή
χρήση των υλικών αγαθών στις πρωτοχριστιανικές κοινωνίες και στα μοναστήρια
γίνεται, τρόπον τινά, ένα ιδεώδες, ένα πρότυπο κοινωνικής συμβιώσεως σε όλες τις
ανθρώπινες κοινωνίες διά μέσου των αιώνων μέχρι σήμερα.
Η άσκοπη συσσώρευση υλικών αγαθών σύμφωνα με τη διδασκαλία των αγίων
Πατέρων μας, χαρακτηρίζεται ως ανοησία και ως σημείο ηθικής και πνευματικής
παρακμής. Αυτός που κατέχει περισσότερα από όσα του χρειάζονται, (ο πλούσιος),
εξομοιώνεται με τον κλέφτη, διότι το δικό του περίσσευμα λείπει από κάποιον
άλλον. Αυτή η μεγάλη αλήθεια τονίζεται ιδιαίτερα στην παραβολή του πλουσίου
και του Λαζάρου όπως και σ’ αυτήν του άφρονος πλουσίου. Ο Μέγας Βασίλειος
σε κάποιο λόγο του στην Εξαήμερο, (ΕΠΕ 4,274, PG 29,153 Α ), αναφέρει ότι «ο
πλεονέκτης ο οποίος αρπάζει τον πλούτο του πτωχού εις ουδέν διαφέρει του
μεγάλου ιχθύος, ο οποίος κατατρώγει τον μικρότερον». Ο όντως μεγάλος αυτός
άγιος έζησε στη ζωή του απλά, λιτά και πτωχικά, έχοντας προ οφθαλμών το
παράδειγμα του Κυρίου μας, ο οποίος έζησε στη γη ως πάμπτωχος, μη έχων «που
την κεφαλήν κλίνη», (Ματθ.8,20), όπως επίσης και τον θεόπνευστο λόγο του
αποστόλου Παύλου: «Έχοντες δε διατροφάς και σκεπάσματα, τούτοις
αρκεσθησόμεθα», (Α΄ Τιμ. 6,8). Παρόμοια ήταν και η διαγωγή όλων των αγίων
Πατέρων της Εκκλησίας μας, οι οποίοι έζησαν στην παρούσα ζωή με πτωχεία,
λιτότητα και ασκητικότητα, αποφεύγοντας κάθε είδους πολυτέλεια και περιττή
δαπάνη, δίδοντας έτσι το παράδειγμα της λιτότητας και της αποφυγής κάθε είδους
πολυτέλειας στον κλήρο και στον πιστό λαό του Θεού. Έτσι οι πύρινοι λόγοι των
εναντίον κάθε είδους σπατάλης και πολυτελούς ζωής αποκτούσαν κύρος και
βαρύτητα, διότι επεσφραγίζοντο από την ίδια τη ζωή τους. Ο απόστολος Παύλος
στον θεόπνευστο λόγο του στην Α΄ προς Τιμόθεον επιστολή του επισημαίνει, ότι η
4
σπατάλη οδηγεί τον χριστιανό στον πνευματικό θάνατο: «η δε σπαταλώσα, ζώσα
τέθνηκε», (Α΄ Τιμ.5,5). Πράγματι, πως είναι δυνατόν ένας χριστιανός, (είτε
κληρικός είναι αυτός, είτε λαϊκός), να ζεί με σπατάλες και πολυτέλειες, καθ’ όν
χρόνον άλλοι αδελφοί μας πεινούν, είναι άστεγοι και κοιμούνται στο ύπαιθρο μέσα
στο κρύο του χειμώνα;
Υπάρχει όμως και ο αντίλογος για τη σχέση πλουτισμού και χριστιανικής
πίστεως. Κάποιοι παρασυρμένοι από το πάθος της πλεονεξίας φρόντισαν να του
δώσουν «χριστιανική χροιά». Θεωρούν τον πλουτισμό ως «θεία ευλογία για την
πίστη τους στο Θεό»! Πρόκειται για μια εβραϊκή λαθεμένη αντίληψη, η οποία
πέρασε και στον ευσεβιστικό Προτεσταντισμό. Δυστυχώς το σύγχρονο
πλουτοκρατικό οικονομικό σύστημα έχει την «πνευματική» στήριξη του αιρετικού
προτεσταντικού «Χριστιανισμού». Μια ακόμα απόδειξη ότι η αίρεση δεν
προσβάλλει μόνο το δόγμα, άλλα και το ήθος και την όλη ζωή των ανθρώπων και
των κοινωνιών. Επομένως όλες οι νόθες και κακέκτυπες μορφές του
Χριστιανισμού, που θέλουν να ονομάζονται «εκκλησίες» όχι μόνο δεν δίνουν
λύση, αλλά αντίθετα διαιωνίζουν την ανθρώπινη κακοδαιμονία.
Οι μηχανισμοί λειτουργίας της λεγομένης «ελεύθερης αγοράς», που εφεύρε ο
βάρβαρος και αιρετικός Φραγκισμός, διά του λεγομένου «Ευρωπαϊκού
Διαφωτισμού», σαφέστατα δεν αρμόζουν ως μορφές συναλλαγών των ανθρωπίνων
προσώπων. Μάλλον μοιάζουν με συμπεριφορές αγρίων και αιμοβόρων θηρίων. Ο
θάνατος του ενός είναι η ζωή του άλλου. Ο διαβόητος άθεος μηδενιστής Ζαν Πωλ
Σαρτρ μας έδωσε το μέτρο της ανθρώπινης αποκτήνωσης με την παροιμιώδη
φράση του «ο άλλος άνθρωπος είναι η κόλασή μου»! Τα πτώματα των
οικονομικών ανταγωνιστών γίνονται τα σκαλοπάτια για κατάκτηση του πλούτου.
Επειδή οι οικονομικά ισχυροί μπορούν και επιβάλλονται, οι νόμοι κατά κανόνα,
ευνοούν αυτούς και όχι τους αδυνάτους. Αν και πέρασαν πολλές χιλιετίες αφότου
ο άνθρωπος ξέφυγε από την αγελαία πρωτόγονη κατάσταση και βαυκαλίζεται ότι
έγινε δήθεν «πολιτισμένος», στον τομέα της οικονομικής διαχείρισης του
παγκόσμιου πλούτου παραμένει το ίδιο πρωτόγονος, ένα αδηφάγο θηρίο.
Υπάρχει, λοιπόν, λύση για την συνεχώς εξελισσόμενη και επιδεινούμενη
παγκόσμια οικονομική κρίση; Υπάρχει! Είναι η βίωση των αιώνιων σε κύρος και
αυθεντία διδαγμάτων του Χριστού, τα οποία εάν εφαρμοστούν σε ευρεία κλίμακα
από τα έθνη και τους λαούς, μπορούν να μεταβάλλουν τη γη από κόλαση σε
παράδεισο. Η λύση όλων των προβλημάτων του κόσμου βρίσκεται στην βίωση της
Ορθοδόξου πνευματικότητος μέσα στο χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.
Περαίνοντας την σύντομη αυτή ανακοίνωσή μας τονίζουμε ότι όσο οι λαοί και
οι κοινωνίες αντιστέκονται στη θεανθρωποποίηση του κόσμου, τόσο περισσότερο
τα αδιέξοδα, όχι μόνο θα διαιωνίζονται, αλλά και θα επαυξάνουν και η
ανθρωπότητα θα κατρακυλά στην άβυσσο της καταστροφής!
Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών
